-
Τυριά / Τυροκομικά
-
Φρέσκα
-
Γαΐς
Γαΐς
Γαϊς στην Ποντιακή διάλεκτο είναι η ζώνη. Το τυρί ονομάστηκε έτσι εξαιτίας του σχήματός του που παραπέμπει σε ζώνη.
Γάλα
: ολόφρεσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Τυρί φρέσκο με ήπια γεύση φρέσκου γάλακτος και εξαιρετική υφή, χωρίς προσθήκη αλατιού -
Γαΐς πικάντικο
Γαΐς πικάντικο
Γαϊς τυρί σε διάφορες παραλλαγές με την προσθήκη βοτάνων και μπαχαρικών.
Γαϊς με μπούκοβο
Γαϊς με δυόσμο
Γαϊς με λιναρόσπορο
Γαϊς με καρύδια
Γαϊς με κρόκο κοζάνης
Γαϊς με σταφίδες
-
Σολγούν
Σολγούν
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: ημίσκληρο τυρί , με ελαστική υφή, ελαφρώς αλατισμένο με ήπια γεύση φρέσκου γάλακτος -
Πασκιτάν
Πασκιτάν
Το όνομα του προέρχεται από τις λέξεις μπασκί (=πίεση) και Ταν, ακριβώς γιατί είναι υποπροϊόν του Ταν ( το οποίο με τη σειρά του είναι το προϊόν που μένει μετά την απομάκρυνση του βουτύρου από το γιαούρτι). Το Ταν τοποθετείται σε πάνινους σάκους για να στραγγίσει και να δώσει το Πασκιτάν.
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Μαλακό τυρί , χωρίς αλάτι, προϊόν επεξεργασίας του Ταν. Η υπόξινη γεύση του γιαουρτιού παραμένει χωρίς να καλύπτει τη γλυκύτητα που προκύπτει από τη ζύμωση. -
Ανθότυρο
Ανθότυρο
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό αποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Τυρί με μαλακή δομή , χωρίς προσθήκη αλατιού, με ελαφριά γεύση -
Τσιοκαλίκι
Τσιοκαλίκι
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: μαλακό τυρί με ευχάριστη υπόξινη γεύση , ελαφρώς αλατισμένο -
Τανομεζές
Τανομεζές
Αλειβόμενο έδεσμα που έχει σαν βάση του το Υλιστόν στο οποίο προστίθεται ο δυόσμος δίνοντας ένα απολαυστικό και δροσερό αποτέλεσμα.
-
Τζατζίκι
Τζατζίκι
Το γνωστό Tζατζίκι φτιαγμένο με Υλιστόν, δυόσμο και ελάχιστο σκόρδο . Δροσερό, υγιεινό και άκρως απολαυστικό. Στην ποντιακή κουζίνα το Υλιστόν , όπως και τα υπόλοιπα φρέσκα προϊόντα ζύμωσης , δεν μαγειρεύονταν γιατί από την υψηλή θερμοκρασία έχαναν τους ευεργετικούς, για τον οργανισμό μας, μικροοργανισμούς τους, για αυτό και όταν προστίθονταν στο φαγητό αυτό γινόταν στο τέλος.
-
Τυροκαυτερή
Τυροκαυτερή
Αλειβόμενο έδεσμα που παρασκευάζεται από κατσικίσιο λευκό τυρί στο οποίο προστίθεται καυτερή πιπεριά δίνοντας μια ελαφρά πικάντικη και ευχάριστη γεύση.
-
Βούτυρο Ξυγαλί
Βούτυρο Ξυγαλί
Ο Πόντος θεωρείται η γενέτειρα του βουτύρου (βους+τυρός) . Ξύγαλα στην ποντιακή διάλεκτο σημαίνει γιαούρτι. Ο λόγος που ονομάζεται μέχρι και σήμερα έτσι το βούτυρο είναι γιατί παράγεται από την επεξεργασία του γιαουρτιού (ξύγαλα), το οποίο παλαιότερα τοποθετούνταν σε ένα ξύλινο αγγείο , το ξυλάγγ’ και αναδεύονταν με δύναμη δίνοντας το βούτυρο και το Ταν. Αποτελεί βασικό και χαρακτηριστικό συστατικό της ποντιακής κουζίνας.
Προέρχεται από την αφαίρεση του λιπαρού μέρους από την επεξεργασία του γιαουρτιού.
Γάλα
: πλήρες αγελαδινόΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Πλούσια γεύση ,αμυδρά όξινη με γλυκιά επίγευση, η οποία ανάλογα με την εποχή και κατ’επέκταση το γάλα, διαφοροποιείται ελαφρώς.
-
Γαΐς
-
Ωρίμανσης
-
Γαΐς καπνιστό
Γαΐς καπνιστό
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Σκληρό και αλμυρό τυρί με δριμεία γεύση έντονου καπνιστούΩρίμανση
: αλατίζεται , ωριμάζει για 12 μήνες και στη συνέχεια καπνίζεται -
Τυρί Ραγιάν
Τυρί Ραγιάν
Γάλα
: φρέσκο ημιαποβουτυρωμένο αγελαδινόΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Ημίσκληρο τυρί με ήπιο άρωμα και γεύσηΩρίμανση
: 5- 6 μήνες -
Παρχαροτύρ
Παρχαροτύρ
Παρχάρια στην Ποντιακή διάλεκτο είναι τα ψηλά βουνά. Ήταν ένα τυρί που παρασκευάζονταν του θερινούς μήνες όταν οι άνθρωποι ανέβαιναν στα ψηλά βοσκοτόπια.
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: ένα τυρί το οποίο καπνίζεται με αρωματικά βότανα που με ήπιο τρόπο χαρακτηρίζουν τη γεύση του. Συνοδεύεται άριστα με έντονα ωριμασμένα κόκκινα κρασιάΩρίμανση
: τουλάχιστον 1 έτος -
Τυρί Σπηλιάς
Τυρί Σπηλιάς
Ονομάζεται έτσι γιατί ωριμάζει μέσα σε σπηλιά.
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Σκληρό τυρί με έντονη γεύση καπνιστού και επίγευση αρωματικών βοτάνωνΩρίμανση
: τουλάχιστον 12 μήνες , εκ τω οποίων οι 6 μήνες μέσα σε κρασί ,λάδι και βότανα. Στη συνέχεια καπνίζεται με αρωματικά βότανα -
Τυρί Σάντας
Τυρί Σάντας
Η Σάντα ήταν επαρχία του Πόντου και φημίζονταν για το εν λόγω τυρί
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Σκληρό τυρί με μεστή και έντονη γεύσηΩρίμανση
: τουλάχιστον 12 μήνες, εκ των οποίων οι 6 μέσα σε αγουρέλαιο -
Γραβιέρα Γεωργιάδη
Γραβιέρα Γεωργιάδη
Γάλα
: αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Μια εξαιρετική γραβιέρα, με πλούσια αρώματα, ελαφρά πικάντικη γεύση και πολύ χαμηλά λιπαρά.Ωρίμανση
: τουλάχιστον 1 χρόνος -
Λευκό Τυρί Γεωργιάδη (αγελαδινό)
Λευκό Τυρί Γεωργιάδη (αγελαδινό)
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό πλήρεςΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Ημίσκληρο λευκό τυρί με ήπια γεύση και αρώματα.Ωρίμανση
: 2 μήνες μέσα σε άλμη -
Λευκό Τυρί Γεωργιάδη (κατσικίσιο)
Λευκό Τυρί Γεωργιάδη (κατσικίσιο)
Γάλα
: φρέσκο κατσικίσιο πλήρεςΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΩρίμανση
: 4-5 μήνες μέσα σε άλμη -
Τσιορτάν
Τσιορτάν
Το όνομά του προκύπτει από το γεγονός ότι και αυτό είναι υποπροϊόν του Ταν. Συγκεκριμένα το πασκιτάν όταν δεν καταναλώνονταν σύντομα αλατίζονταν και στέγνωνε στο αέρα.
Γάλα
: φρέσκο ημιαποβουτυρωμένο αγελαδινόΠυτιά
: από μοσχαράκι γάλακτοςΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Πολύ σκληρό τυρί με υπόξινη και εξαιρετικά δριμεία γεύση και αρώματα.Ωρίμανση
: στεγνώνει 1 μήνα στον αέρα και στη συνέχεια ωριμάζει για ένα χρόνο
-
Γαΐς καπνιστό
-
-
Γιαούρτι (Ξύγαλα)
-
Ξύγαλα (Γιαούρτι) αγελαδινό
Ξύγαλα (Γιαούρτι) αγελαδινό
Προέρχεται από την ειδική ζύμωση στην οποία υπόκειται το γάλα μετά την προσθήκη σε αυτό καλλιέργειας καλοηθών βακτηρίων. Το γαλακτικό οξύ που παράγεται ως αποτέλεσμα της ζύμωσης λειτουργεί ως συντηρητικό του γιαουρτιού , αλλά ταυτόχρονα και ως αντισηπτικό για τον εντερικό σωλήνα . Έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί τροφή των μακροβιότερων φυλών του κόσμου, γι’αυτό και χαρακτηρίζεται από πολλούς το ‘ελιξίριο της ζωής’. Η διαδικασία της ζύμωσης προσδίδει υπέροχα αρώματα στο γιαούρτι.
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό πλήρες -
Ξύγαλα (Γιαούρτι) πρόβειο
Ξύγαλα (Γιαούρτι) πρόβειο
Παρασκευάζεται όπως και το αγελαδινό, με τη μόνη διαφορά ότι παρασκευάζεται σε συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου, όταν υπάρχει πρόβειο γάλα. Πλούσιο σε γεύση με ευχάριστα υπόξινη γεύση
Γάλα
: φρέσκο πρόβειο πλήρες -
Ξύγαλα (Γιαούρτι) κατσικίσιο
Ξύγαλα (Γιαούρτι) κατσικίσιο
Παρασκευάζεται όπως και το αγελαδινό , όμως σε συγκεκριμένες περιόδους του χρόνου , όταν υπάρχει το ανάλογο γάλα. Ένα φίνο και απολαυστικό γιαούρτι με ιδιαίτερα αρώματα, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες.
Γάλα
: φρέσκο κατσικίσιο πλήρες -
Θόγαλα
Θόγαλα
Είναι το γνωστό ανθόγαλα, το ελαφρύτερο γάλα που συγκεντρώνεται στο επάνω μέρος των δοχείων εξαιτίας της μεγάλης περιεκτικότητάς του σε λίπη . Η διαδικασία, παρασκευής του προϋποθέτει την παραμονή του γάλακτος για 1-2 μέρες, την αφαίρεση του ανθογάλακτος και στη συνέχεια το δυνατό χτύπημα την παρασκευή ενός είδους βουτυρένιας κρέμας, με πλούσια υφή και αρώματα φρέσκου γάλακτος, βουτύρου και κρέμας.
Γάλα
: πλήρες αγελαδινό -
Υλιστόν
Υλιστόν
Προέρχεται από την επεξεργασία του Ταν με την προσθήκη αλατιού.
Γάλα
: φρέσκο αγελαδινό ημιαποβουτυρωμένοΟργανοληπτικά Χαρακτηριστικά
: Μοιάζει με στραγγιστό γιαούρτι, με ευχάριστη υπόξινη γεύση και βελούδινη υφή
-
Ξύγαλα (Γιαούρτι) αγελαδινό
-
Ροφήματα
-
Ταν
Ταν
Το Τάν είναι ένα παραδοσιακό ρόφημα που μοιάζει με ξινόγαλο, αλλά προκύπτει από την επεξεργασία του γιαουρτιού το οποίο μετά από έντομη ανάδευση διαχωρίζεται στο λιπαρό του μέρος, που δίνει το βούτυρο ξυγαλί, και σε ένα κάπως υδαρές υπόλειμμα, το οποίο με την προσθήκη νερού και ελάχιστου αλατιού, δίνει αυτό το δροσιστικό και δυναμωτικό ρόφημα. Το Ταν είναι πλούσιο σε στοιχεία και ένζυμα , χωρίς λιπαρά.
-
Κεφύρ
Κεφύρ
Το κεφύρ είναι ευρέως γνωστό ως προβιοτικό προϊόν υψηλής διατροφικής αξίας καθώς περιέχει τις πολύτιμες βιταμίνες Β12, Β1, C, φολικό οξύ, βιοτίνη, πανταθανικό οξύ και τρυπτοφάνη.Περιέχει 11 είδη προβιοτικών, φιλικών δηλαδή βακτηρίων, από 4 οικογένειες του είδους. Ως αποτέλεσμα της ζύμωσης είναι και τα πολύ χαμηλά επίπεδα λακτόζης που παρουσιάζει το Κεφύρ, γεγονός που το καθιστά απολύτως εύπεπτο και ιδανικό για όσους παρουσιάζουν δυσανεξία στη λακτόζη. Πρόκειται για μια τροφή-ελιξίριο, την οποία μπορείτε να βρείτε στο Ραγιάν σε εξαιρετική ποιότητα.
Γάλα
: αγελαδινό αποβουτυρωμένο
-
Ταν
-
Ζυμαρικά
-
Γιοχάδες
Γιοχάδες
Χειροποίητα ψημένα φύλλα που παρασκευάζονται με αλεύρι σιταριού , νερό και αλάτι. Η ιδιαιτερότητα στην υφή και στη γεύση τους είναι ότι ψήνονται στο Σατσ’ (θολωτή λαμαρίνα που τοποθετείται πάνω σε φωτιά) ένα προς ένα. Είναι έτοιμα να χρησιμοποιηθούν (συνήθως μουσκεύονται ελαφρώς πριν την χρήση για να μη θρυμματιστούν) δίνοντας το υπέροχο Περέκ . Μπορούν να χρησιμοποιηθούν και σε ποικίλες συνταγές στη θέση του κλασσικού φύλλου.
-
Κορκότα
Κορκότα
Το σιτάρι αποφλοιώνεται ,μουσκεύεται και στη συνέχεια κοπανίζεται , στεγνώνει και ξαναλέθεται στο χειρόμυλο. Στο Ραγιάν μπορείτε να βρείτε εξαιρετικής ποιότητας κορκότο, απλό και «φούρνικο» (=περνά κατά την τελικά φάση της επεξεργασίας του από ξυλόφουρνο).
-
Περέκ
Περέκ
Παραδοσιακή πίτα που παρασκευάζεται με Γιοχάδες (τα παραδοσιακά φύλλα) και η γέμιση του είναι είτε με Γαϊς και Παρχαροτύρ είτε με κατσικίσιο λευκό τυρί. Είναι έτοιμη για ψήσιμο στο φούρνο στο τηγάνι ή στην τοστιέρα.
-
Εβριστόν
Εβριστόν
Παραδοσιακό ζυμαρικό από αλεύρι ,νερό και αλάτι. Η ζύμη ανοίγεται σε μεγάλα κυκλικά φύλλα τα οποία ψήνονται ελαφρώς στο Σατσ’, κόβονται με μαχαίρι σε λεπτές λωρίδας και τοποθετούνται σε ξυλόφουρνο για να στεγνώσουν τελείως, αποκτώντας μια ξεχωριστή γεύση.
-
Συρόν
Συρόν
Παρασκευάζεται όπως και το Εβριστόν με τη διαφορά ότι το μεγάλο κυκλικό φύλλο αντί να κοπεί σε λωρίδες τυλίγεται σε ρολό και κόβεται δίνοντας μικρά κυλινδρικά κομμάτια, που ξηραίνονται και αυτά σε ξυλόφουρνο.
-
Μακαρίνα
Μακαρίνα
Παραδοσιακό ζυμαρικό από αλεύρι, νερό και αλάτι (υπάρχει και με αυγά). Το όνομα αυτού του ζυμαρικού έχει τις ρίζες του στην αρχαιότητα όταν στα νεκρόδειπνα, ‘μακάρια’(οι νεκροί θεωρούνταν ότι μετοικούσαν στη γη των μακάρων), προσέφεραν μικρά κομμάτια ζύμης, έθιμο που απαντάται και σήμερα.
-
Βαρένικα
Βαρένικα
Παραδοσιακό γεμιστό ζυμαρικό. Η ζύμη (από αλεύρι , νερό και αλάτι) ανοίγεται σε φύλλα τα οποία κόβονται σε μικρότερα στρόγγυλα κομμάτια και γεμίζονται με κατσικίσιο τυρί.
-
Τραχανάς
Τραχανάς
Ο τραχανάς ήταν ένας ακόμη τρόπος να συντηρηθούν τρόφιμα που δε θα ήταν διαθέσιμα κατά τους χειμερινούς μήνες . Στο Ραγιάν, ο τραχανάς που παρασκευάζουμε γίνεται αποκλειστικά στο χέρι και περιλαμβάνει τρεις παραλλαγές : γλυκός (αλεύρι , σιμιγδάλι, γάλα, αυγά), ξινός (αλεύρι και γιαούρτι) και με λαχανικά (αλεύρι , ντομάτα, κολοκύθα, σέλινο, καρότο, πιπεριά, ελαιόλαδο).
-
Πληγούρι
Πληγούρι
Η λέξη προέρχεται από το αρχαίο ρήμα πλήττω που σημαίνει χτυπώ και αφορά ακριβώς στη διαδικασία της παρασκευής του, καθώς το χοντρό σιτάρι, αφού βράσει, κοπανίζεται, στη συνέχεια στεγνώνει και τέλος αλέθεται σε χειρόμυλο (χερομύλ’). Στο Ραγιάν θα βρείτε και «φούρνικο» πληγούρι (έχει ψηθεί/στεγνώσει σε ξυλόφουρνοφούρνο).
-
Γιοχάδες
-
Γλυκά
-
Κουλουράκια
Κουλουράκια
Τα κουλουράκια μας φτιάχνονται από σουσάμι ή ηλιόσπορο , ταχίνι και μέλι και δεν περιέχουν καθόλου αλεύρι . Πρόκειται για παραδοσιακή συνταγή που μπορείτε να βρείτε μόνο στο Ραγιάν. Είναι ιδανικά για ένα δυναμωτικό ξεκίνημα της ημέρας, αφού όλα τα συστατικά τους αποτελούν ένα συνδυασμό που εξασφαλίζει σίγουρη ενέργεια στον οργανισμό.
-
Πετιμέζι
Πετιμέζι
Το πετιμέζι μας έχει σα βάση του το αγνό μέλι και την μεθυστική αρμπαρόριζα, και ανάλογα με την εποχή, προστίθενται σε αυτό δαμάσκηνα, αρρώνια , κράνα ή σταφύλια και αρωματικά βότανα, όπως η λουίζα κα ο ιβίσκος. Δεν περιέχει καθόλου ζάχαρη, ενώ είναι πολύ πλούσιο σε βιταμίνες και στοιχεία. Για την αρρώνια συγκεκριμένα, μελέτες έχουν δείξει ότι είναι πλούσια σε βιταμίνες και αντιοξειδωτικά.
-
Κουλουράκια
-
Διάφορα
-
Αυγά
Αυγά
-
Ωτία
Ωτία
Ωτία στην ποντιακή διάλεκτο είναι τα αυτιά. Το προϊόν ονομάζεται έτσι λόγου του σχήματος που του δίνεται πριν τηγανιστεί. Είναι ένα ελαφρύ και υγιεινό προϊόν καθώς περιέχει αυγά, γιαούρτι, ελαιόλαδο, αλεύρι και ελάχιστη ζάχαρη.
-
Κερκέλια
Κερκέλια
Τα κερκέλια παραδοσιακά είχαν σχήμα κρίκου , εξού και το όνομά τους (κρικέλλιον). Στο Ραγιάν αποφασίσαμε να τους δώσουμε ένα πιο πρακτικό σχήμα και να τα νοστιμίσουμε με το εξαιρετικό μας καπνιστό παρχαροτύρ και κόκκινο πιπέρι, για να απολαύσετε ένα ελαφρώς πικάντικο και πεντανόστιμο σνακ. Συνοδεύεται άριστα με μπύρα.
-
Ντολμαδάκια
Ντολμαδάκια
Τα ντολμαδάκια στο Ραγιάν παρασκευάζονται στο χέρι με ιδιαίτερη φροντίδα για τις πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται. Το χαρακτηριστικό τους είναι ότι αντί για ρύζι περιέχουν πληγούρι, ενώ τα φρέσκα αρωματικά χόρτα που χρησιμοποιούνται τους προσδίδουν μια αξεπέραστη νοστιμιά. Το λάδι τους είναι 100% εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο.
-
Πίτες
Πίτες
Οι πίτες παρασκευάζονται παραδοσιακά με φύλλα που ανοίγονται ένα- ένα στο χέρι. Η γέμισή της ποικίλει : τυρί λευκό κατσικίσιο, σπανάκι, κολοκύθα με σταφίδες και καρύδια (γνωστή και ως καστανίτσα/πουρμάς)., τσουκνίδα, χοσχοράνια (η γνωστή γλιστρίδα) ή πράσο. Η ιδιαιτερότητα στη γεύση της έγκειται στο ότι ψήνεται σε φούρνο με ξύλα.
-
Στύπα
Στύπα
Στύπα καλείται στην Ποντιακή διάλεκτο το τουρσί (εκ του στυφός=ξινός). Τα λαχανικά της στύπας υπόκεινται στη διαδικασία της γαλακτικής ζύμωσης κατά την παραμονή τους σε νερό και αλάτι, ευνοώντας τη δημιουργία ωφέλιμων ενζύμων για τον οργανισμό και επιτρέποντας τη διατήρηση των βιταμινών στα λαχανικά. Ιδιαίτερα δημοφιλής στο παρελθόν ως τρόπος συντήρησης των λαχανικών για τους χειμερινούς μήνες.
-
Αυγά